ΒΑΘΜΟΙ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

Αικατερίνας Μοναχής

ΒΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΑΥΤΗΣ

Αθήνα 1984

ΠΩΣ ΦΘΑΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΓΙΟΤΗΤΑ

Τι είναι Αγιότης – βαθμοί της Αγιότητος

και ιεραρχία στον ουρανό

Κ ε φ ά λ α ι ο Α΄

ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ

«Υπάρχουν οι αρετές, αλλά υπάρχουν και οι μητέρες των αρετών, ο δε σοφός άνθρωπος αγωνίζεται περισσότερο για να αποκτήσει τις μητέρες. Περί των μητέρων διδάσκει ο ίδιος ο Θεός με ιδιαιτέρα ενέργεια, τις θυγατέρες τις διδάσκουν πολλοί» (Κλίμαξ Ιωάννου, εκδ. Παρακλήτου, 1978, σελ.314). Τις θυγατέρες, που είναι όλες οι μικρές αρετές, τις διδάσκουν πολλοί και έχουν γραφεί πολλά βιβλία για την κατηγορία αυτή. Τέτοιες αρετές είναι η δικαιοσύνη, η ελεημοσύνη, η αγνή ζωή, η υπακοή, η ακτημοσύνη, η ειλικρίνεια, η πραότης, η ευθύτης, η πίστη, η παρθενία, η καλωσύνη, η προσευχή, η ταπείνωση, η διάκριση. Υπάρχουν (όπως γράφω στο βιβλίο μου «ΓΝΩΘΙ Σ’ ΑΥΤΟΝ») τρεις κατηγορίες ανθρώπων. Του Α΄ σταδίου, που είναι οι κοινοί, και γι’ αυτούς έχουν γραφεί χιλιάδες βιβλία για να τους συνετίσουν. Οι περισσότεροι Άγιοι Πατέρες σ’ αυτούς απευθύνονται με τα βιβλία τους. Επειδή είναι η αδύνατη μερίδα και χρειάζονται βοήθεια. Του Β΄ σταδίου, είναι οι μεσαίοι και γι’ αυτούς έχουν γραφεί πολλά βιβλία. Του Γ΄ σταδίου, είναι οι εραστές του Τελείου, δηλαδή οι κυνηγοί, οι αναζητητές του Τελείου και οι Τέλειοι. Γι’ αυτούς δεν έχουν γραφτεί βιβλία και αν υπάρχουν είναι λίγα και σπάνια π.χ. του Ισαάκ του Σύρου, η Φιλοκαλία, του Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, γενικώς τα Μυστικά και Νηπτικά. Γι’ αυτήν την κατηγορία του Γ΄ σταδίου, τώρα τελευταία προσπαθούμε να γράψουμε. Λέγουν ότι αυτός που μιλά την γλώσσα των τελείων, θα τον καταλάβουν μόνο οι τέλειοι, οι δε άλλοι ή δεν θα τον καταλάβουν ή θα τον παρεξηγήσουν. Δια τους τελείους είναι οι μητέρες των αρετών. Οι οποίες είναι η ΑΓΑΠΗ – ΘΕΙΟΣ ΕΡΩΣ, Η ΑΛΗΘΕΙΑ, Η ΣΟΦΙΑ, Η ΣΙΩΠΗ, Η ΗΣΥΧΙΑ. Αυτές τις αρετές μόνον ο ίδιος ο Θεός διδάσκει, δια μέσου των Νηπτικών Γραφών, που Φωτίζει τον Νου και δίδει εσωτερικές πληροφορίες.

Ανάλογα με την ιεραρχία και την κλίμακα των αρετών είναι και οι Άγιοι. Όλοι οι Άγιοι αγωνίσθηκαν να προκόψουν σε ορισμένες αρετές. Πολλοί απέκτησαν χρυσά χέρια με την ελεημοσύνη, άλλοι απέκτησαν χρυσά πόδια με το να τρέχουν στους ασθενείς, μερικοί χρύσωσαν την καρδιά τους με θείο έρωτα και άλλοι απέκτησαν χρυσή κεφαλή με τη Σοφία. Η Σοφία η λαμπροτέρα αρετή, που εξυμνεί πολύ ο Σοφός Σολομών. Την εξυμνεί και ο Οσιώτατος Αββάς Ισαάκ ο Σύρος. Γράφει : (στα Ασκητικά του, εκδ. Ρηγοπούλου, 1976, σελ.404), «Πραγματικῶς εἶναι ἀδύνατον να φθάση τις τοῦτον τον ὅρον, ὁδεύων εἰς την ἀρετήν. Διότι και αὐτοί οἱ Ἃγιοι εἶναι ἐλλιπεῖς κατά τοῦτο. Ἐπειδή ἡ Σοφία δεν ἒχει τέλος, ἀλλά ὑψοῦται ὁ ἂνθρωπος ἓως ὅτου ἑνωθῆ μετά τοῦ Θεοῦ, και τοῦτο εἶναι το σημεῖο ἀυτῆς. Καθότι εἶναι ἀδύνατον να φθάση τις ἀυτήν, καθόσον ἡ ΣΟΦΙΑ εἶναι αὐτός ὁ Θεός».

Για να φθάσουμε στη Σοφία πρέπει πρώτα να την αναζητήσουμε και να γίνουμε εραστές της.

Γνώρισα άνθρωπο... που από τα παιδικά του χρόνια κυνήγησε τη Σοφία, διψούσε για γνώση και υπήρξε θερμός εραστής της. Όταν έφθασε σε ώριμη ηλικία, τότε η Σοφία άρχισε να τον στεφανώνει...

Κάθε αρετή αμοίβεται από το Θεό, επειδή κάθε αγώνας δικαιώνεται, αλλά αναλόγως την αρετή είναι και η αμοιβή. Ο Κάλλιστος ο καταφυγιώτης γράφει : (Φιλοκαλία Ε΄ τόμ. έκδ. Αστήρ, 1958, σελ.4), «Εἶπεν ὁ Κύριος ὅτι το γεγεννημένον ἀπό σάρκα εἶναι, και το γεγεννημένον ἀπό το Πνεῦμα, Πνεῦμα εἶναι. Ἐάν λοιπόν εἶναι ὁ γεγεννημένος ἀπό το Πνεῦμα, φανερόν εἶναι ὅτι εἶναι Θεός. Ἐπειδή τον γέννησε το Πνεῦμα, διότι το Πνεῦμα εἶναι ἀληθινός Θεός. Ἐάν εἶναι Θεός ὁ τοιοῦτος, φανερόν εἶναι ὅτι εἶναι θεωρητικός, ἐπειδή ὁ Θεός λέγεται, Θεός ἐκ τοῦ Θεωρεῖν. Ὥστε, ὁ μη Θεωρών δεν ἔχει γεννηθῆ πνευματικά και να συμμετέχει στο Πνεῦμα ἤ ἐπέτυχε μέν, ἀλλά ἀπό ἀμάθεια κλείνει την ὀπτική δύναμη και ἀπό ἀπαιδευσία ἀποστρέφεται τις νοητές θεῖες ἀκτῖνες, που λάμπουν γύρω του ἀπό τον νοητόν Ἣλιο, και αὐτός εἶναι μέτοχος Θεωτικῆς δυνάμεως, που τον ὑψώνει στην Ἁγιότητα, ἀλλά στερεῖται τῆς ἐνέργειας της».

Για να φθάσουμε στην Αγιότητα χρειάζεται ταπείνωση και Αγάπη. Ένας που αριστεύει σ’ αυτές τις Αρετές κηρύσσεται Άγιος. Όπως και αυτός που θα περιφρονήσει το θάνατο και το μαρτύριο για την Πίστη, κηρύσσεται Μάρτυρας. Πολλοί με την Ταπεινοφροσύνη και την Αγάπη έφθασαν στην Αγιότητα. Αλλά υπεράνω αυτών στέκει ο Σοφός. Σοφός είναι αυτός που έχει Σοφία, Φώτιση Κυρίου, ο Φωτισμένος, ο ενωμένος με το Θεό, που συνεχώς ζει στη Θέωση. Ο Σοφός είναι υπεράνω του Αγίου, επειδή έχει Αγάπη και ταπείνωση. Ένας που δεν έχει αγάπη και έχει εγωισμό, δεν είναι Σοφός. Ο Σοφός έχει αγάπη, ταπείνωση, δηλαδή Αγιότητα, επί πλέον και Σοφία. Με τη Σοφία αξιοποιεί το Πνεύμα και Πνεύμα είναι ο Θεός. Ο Σοφός είναι πνευματικός και Άγιος από τον ίδιο του τον τίτλο. Η Άγία Αικατερίνα με την Σοφία της, ανέβηκε πολύ υψηλά, υπεράνω όλων των Αγίων, πέραν του Παραδείσου μαζί με τον Κύριο.

Θυμάμαι που η Αγία Ηγουμένη μας έλεγε : «Όταν η Αγία Θεοδώρα η βασίλισσα βρέθηκε στον Παράδεισο, είδε την Αγία Βαρβάρα, την Αγία Παρασκευή και όλες τις Αγίες, την Αγία Αικατερίνα δεν είδε και ρώτησε : «Που είναι η Αικατερίνα»; και ο Άγγελος της απάντησε : «Η Αικατερίνα δεν είναι εδώ, είναι μαζί με τον Κύριο». Το ίδιο λέγουν και για τον Όσιο Αντώνιο τον Μέγα, τον Θερμό εραστή του Κυρίου, (Ευεργ. τομ. Δ΄, 1966, εκδ. Ματθαίου, σελ. 86). «Διηγούντο οι Πατέρες : Κάποτε ένας Γέρων παρακάλεσε το Θεό να δει τις ψυχές των Αγίων Πατέρων. Ο Θεός τον αξίωσε να τους δει στον Παράδεισο όλους, εκτός του Αββά Αντωνίου. – Που είναι ο Αββάς Αντώνιος, ρώτησε, αυτόν που τους υπέδειξε. – Ο Αββάς Αντώνιος βρίσκεται εκεί που είναι ο Θεός, απάντησε ο υπερκόσμιος συνοδός. Οι εραστές και οι σοφοί είναι πέραν του Παραδείσου κοντά στο Χριστό». Ο Συναξαριστής (εκδ. Ματθαίου, 1973, Νοεμ. σελ. 635) γράφει : «Το δε σεβάσμιον και πάντιμον λείψανον έλαβον την ώρα εκείνην Άγιοι Άγγελοι και το πήγαν στο Σίναιον όρος». Καθώς βλέπουμε ο Χριστός ξεχώρισε την Φιλόσοφο βασιλοπούλα Αικατερίνα.

Γι’ αυτό το μοναστήρι της είναι στο πιο ψηλό σημείο της Γης, στέκει πιο ψηλά απ’ όλους. Βασιλοπούλα ήτανε, πεντάμορφη, Νύμφη του Νυμφίου, ο ίδιος ο Χριστός της έβαλε το δακτυλίδι, Μεγαλομάρτυς και επί πλέον ΠΑΝΣΟΦΟΣ – ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ. Ξεχωρίσαμε την Αγία Αικατερίνα επειδή την ξεχώρισε και ο ίδιος ο Χριστός, γιατί είχε Σοφία.

Ο Άγιος λοιπόν, μπορεί να είναι ένας ενάρετος, που έχει διαπρέψει στην αγάπη, στην ταπείνωση, όχι όμως στο Πνεύμα και στη Σοφία.

Γι’ αυτό πολλά υπάρχουν επίπεδα (χώροι) στον Ουρανό.

«Ἐν τῆ οἰκία τοῦ Πατρός μου Μοναί πολλαί εἰσίν» (Ιωάν. 14,2). «Φοβηθῆτε τον Κύριον, πάντες οἱ Ἃγιοι αὐτοῦ», (ψαλμ. 33,10). «Ἀγαπήσατε τον Κύριον πάντες οἱ Ὃσιοι αὐτοῦ», (ψαλμ. 30,24). Οι Άγιοι, δηλαδή, αυτοί που αγιάζουν, επειδή αριστεύουν σε κάποια Αρετή φοβούνται τον Κύριο. Ενώ, οι Όσιοι, (Ησυχαστές, Μοναχοί), που είναι αφοσιωμένοι, οι εραστές του Κυρίου, δεν φοβούνται τον Κύριο, γιατί τον αγαπούν και από αυτούς ο Κύριος δεν ζητά φόβο, αλλά αγάπη.

«Ἡ ἀγάπη ἒξω βάλλει τον φόβον», (Α΄ Ιωάν. 4,18).

Γι’ αυτό οι Όσιοι έχουν περισσότερη παρρησία στον Κύριο. Άλλωστε το πρώτο τάγμα είναι των Οσίων και μετά έρχεται των Αγίων. Ο Γέροντας Σιλουανός έλεγε πως ο Όσιος είναι ανώτερος του Μάρτυρος (Γερ. Σιλουανός Ι.Μ.Ι.Π. 1978, σελ. 225). Γράφει : «Ο Γέροντας έλεγε πως η χάρη που έλαβε στην αρχή ήταν όμοια με την χάρη των μαρτύρων. Ο Γέροντας δεν ζητούσε το μαρτύριο, παρότι έλαβε και χάρη μαρτύρων. Η ζωή του όμως, ήταν αληθινό μαρτύριο, κι ίσως και ακόμα μεγαλύτερο. Ο μάρτυς παίρνει το έπαθλο πολλές φορές για μια γενναία ομολογία του. Ο ασκητής όμως, όπως ο Γέροντας, αγωνίζεται επί δεκαετίες. Το να προσεύχεται για τους ανθρώπους σημαίνει να χύνεις αίμα, είναι πιο κοπιαστικό από το απλό μαρτύριο».

Κ ε φ ά λ α ι ο Β΄

Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ

Όπως, υπάρχει Ιεραρχία στη γη, το ίδιο υπάρχει και στον ουρανό και αντιθέτως, όπως υπάρχει ιεραρχία στον ουρανό το ίδιο υπάρχει και στη γη. Από ‘δω αρχίζει ο αγώνας. Με ότι συνεργάζεσαι εδώ, σε εκείνο το πεδίο θα πας εκεί. Δηλαδή, σε όποιο επίπεδο συνεργάζεσαι εδώ στη γη σ’ αυτό θα πας και στον ουρανό. Π.χ. είσαι ανωτέρου επιπέδου εδώ, ανωτέρου θα είσαι και εκεί, χαμηλού είσαι εδώ, χαμηλού θα είσαι και εκεί. Ένας πνευματικός άνθρωπος θα πάει στο επίπεδο του Πνεύματος. Με ωραία τάξη παρουσιάζει την ουράνια Ιεραρχία ο φωτισμένος και σοφός ησυχαστής ο Όσιος Ισαάκ ο Σύρος, (Ασκητικά, εκδ. Ρηγοπούλου, 1976, σελ. 331). Γράφει :

Α΄ ΤΑΞΗ (Ανωτέρα) :

1. Θρόνοι είναι στην υποδοχή του Θεού, ανάπαυσις (ακινησία), μένουν ακοίμητοι φρουροί του Θεού, (αυτοί ισοδυναμούν με τους Ησυχαστές στη γη, επειδή οι Ησυχαστές ζουν στη σιωπή και ησυχία μόνοι τους, γίνονται θρόνοι του Θεού. «Κατά Μόνας εἶμι ἐγώ», ψαλμ. Ρκ΄. Όταν ο Μοναχός είναι μόνος έχει συντροφιά το Θεό και τους Αγγέλους).
2. Χερουβείμ τα πολυόμματα, συμβολίζουν τη Σοφία, (αυτά ισοδυναμούν με τους σοφούς στη γη).
3. Σεραφείμ τα εξαπτέρυγα, συμβολίζουν την Αγάπη, τη θερμότητα, το θείο έρωτα, (αυτά ισοδυναμούν με τους θείους εραστές. Ιεραρχικώς βλέπουμε Θρόνοι – Χερουβείμ – Σεραφείμ αντιστοιχούν με τις αρετές Σιωπή – Σοφία – Αγάπη, η Α΄ Τάξη η ανωτέρα, που αντιστοιχεί με τον 7^ον και 6^ον ουρανό, όπου επικρατεί το ΠΝΕΥΜΑ. Αυτή την τάξη ακολουθούν οι αρετές και οι Άγιοι).

Β΄ ΤΑΞΗ (Μεσαία):

1. Κυριότητες έχουν εξουσία παντού.
2. Δυνάμεις.
3. Εξουσίαι, (αυτά ισοδυναμούν με τις εξουσίες στη γη, βασιλείς – πατριάρχες, αντιστοιχούν με τον 5^ον και 4^ον ουρανό, επικρατεί η ψυχή).

Γ΄ ΤΑΞΗ (Κατωτέρα) :

1. Αρχαί είναι οι διοικούντες τον αιθέρα.
2. Αρχάγγελοι είναι οι έξυπνοι φύλακες, και
3. Άγγελοι είναι οι απεσταλμένοι. Αντιστοιχεί με τον 3^ον ουρανό, (επικρατεί ο νους).

Κατά τον ίδιο τρόπο παρουσιάζει και ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης την ουράνια Ιεραρχία, (το Πηδάλιον, εκδ. Αστήρ, σελ. 323, βεβαιώνει την γνησιότητα των βιβλίων του Διονυσίου του Αρεοπαγίτου από πολλές συνόδους).

Γράφει στο βιβλίο του, ο Άγιος Διονύσιος, «Περί Ουρανίας Ιεραρχίας», σελ.19 (εθν. βιβλιοθ. μετάφραση από Λατιν., έτος εκδ. 1516) : «Ἡ Ἱεραρχία κατ’ ἐμέ τάξις ἱερά και ἐπιστήμης ἐνέργεια εἶναι προς το Θεοειδές». Αυστηρώς τηρείται η Ιεραρχία στον Ουρανό. Στο ίδιο βιβλίο στην σελ. 25 γράφει : «Τοῦ τελείου το γνώρισμα εἶναι ἡ Σοφία. Οἱ Θρόνοι ἒχουν ἀκινησία και εἶναι πλήρης σοφίας και ἀγάπης, και ἀκτινοβολοῦν ἀπό Φῶς. Τα Πολυόμματα εἶναι πλῆθος γνώσεως και σοφίας. Τα ἑξαπτέρυγα εἶναι ἡ ὑψηλοτέρα τάξις».

Κ ε φ ά λ α ι ο Γ΄

Η ΠΑΡΘΕΝΙΑ

Η Παρθενία είναι ανωτέρα αρετή γι’ αυτό οι Μοναχοί (οι αφοσιωμένοι του Κυρίου) σ’ όλον τον κόσμο ανεξαρτήτως του δόγματος, στηρίζονται σ’ αυτή και μόνο την αρετή. Όλοι οι Μοναχοί ορκίζονται Παρθενία. Και επί πλέον οι Κοινοβιάτες ακτημοσύνη και υπακοή. Εφ’ όσον ο Μοναχισμός όλων των θρησκειών στηρίζεται στην Παρθενία, όποιος δεν σέβεται την αρετή αυτή είναι ακατάλληλος να γίνει Μοναχός. Επειδή, ο Μοναχός δεν έχει γένος και ζει όπως ο Άγγελος. Ζει σαν Άγγελος και νοείται Ά γ γ ε λ ο ς ως προς την θέωση. Διευκρινίζω μεν ότι δεν έχει θέση Αγγέλου, όπως πολλοί νομίζουν, επειδή ο μεν άγγελος είναι ο υπηρέτης του Θεού, ο δε Μοναχός είναι ο εραστής του Θεού. Η Μοναχή είναι η Νύμφη του Νυμφίου επειδή νυμφεύεται τον ίδιο τον Κύριο και ως προίκα, κατά κάποιο τρόπο, δίδει την παρθενία της στον Κύριο.

Κάθε άνθρωπος, που δεν έζησε την κατωτέρα ένωση είναι παρθένος. Αλλά η παρθενία δεν είναι μόνον στο σώμα, είναι και στην ψυχή. Ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος στα ασκητικά του (εκδ. Ρηγοπούλου, σελ. 445), γράφει : «Η θεωρία των κοσμικών βλάπτει τους Μοναχούς». Διότι, χάνουν την παρθενία από τα μάτια και την ψυχή. Επειδή όταν βλέπεις πολύ ώρα την μορφή ενός ανθρώπου, μπαίνει μέσα σου και αυτό νοείται για την Μοναχή πνευματική πορνεία, γιατί λερώνεται η ψυχή. Ο Όσιος Ισαάκ (στα ασκητικά, εκδ. Ρηγοπούλου, σελ. 441), γράφει : «Ο Αββάς Αρσένιος ο Μέγας δεν ευχαριστείτο να συνομιλεί με κανέναν, και στον Πατριάρχη ακόμη αρνήθηκε να μιλήσει. Ο δε Πατριάρχης σεβάσθηκε τον Όσιο και δεν τον ξαναενόχλησε, δεν ξαναπήγε. Ο δε Αββάς Θεόδωρος συναναστρέφετο, αλλά η συναναστροφή ήτο συντομώτατη. Ο δε Αρσένιος δεν εχαιρέτα, ούτε ησπάζετο τον ερχόμενον».

Υπάρχουν τρεις ενώσεις και ο άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο διαλέγει για να τοποθετηθεί ανάλογα στον ουράνιο κόσμο.

1. Η πυκνή ένωση, είναι η ένωση δύο σωμάτων. Αυτή συναντάται στους κοινούς ανθρώπους και το αποτέλεσμα της ενώσεως αυτής είναι η δημιουργία ενός ανθρώπου. Η ένωση αυτή αποκλείει τη Θέωση, ήτοι τη Θεϊκή ένωση. Επειδή, υπάρχει ο νόμος που γράφει : «ου δύνασθε δυσί Κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. 6,24). Διαλέγεις λοιπόν, απ’ αυτόν τον κόσμο και τοποθετείσαι ανάλογα στον άλλο.
2. Η ένωση της καρδιάς ή η αγάπη. Η αγάπη ενώνει δύο ψυχές, αλλά ο θείος έρως ενώνει τον άνθρωπο με το Θεό. Αυτή η ένωση ξεκινά από τη γη και συνεχίζεται στον ουρανό.
3. Η πνευματική ένωση ή η ένωση με τη Σκέψη. Αυτή την εξασκούν οι Ησυχαστές και οι Φιλόσοφοι. Με το πνεύμα τους, ενώνονται με το Πνεύμα του Θεού. Το όνομα του Θεού είναι ΕΡΩΣ, όπως λέγει ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, αλλά και ο Ιωάννης γράφει, ο Θεός έρως εστί και το ερμηνεύουμε στο Ευαγγέλιο ο Θεός είναι Αγάπη.

Ο έρως είναι ένωση, η ένωση είναι δύναμη. Υπάρχει η κατωτέρα ένωση και η ανωτέρα. Η ένωση η πυκνή, είναι η σωματική και πάσα υλική, ενώ η ψυχική είναι η καθαρή ένωση, η πνευματική. Εάν, ενωθείς εδώ στη Γη με άνθρωπο, χάνεις την ουράνια ένωση του Θεού, η κάτω ένωση αποκλείει την άνω. Από εδώ θα διαλέξεις, που θα τοποθετηθείς εκεί. Από εδώ θα προτιμήσεις ή την ένωση με άνθρωπο ή την ένωση με τον Θεό. «Ου δύνασθε δυσί Κυρίοις δουλεύειν».

Ως παράδειγμα φέρουμε από το βιβλίο «Κοσμάς ο Αιτωλός», (Μητρ. Αυγ. Καντιώτου, 1981, σελ. 136-146), : «Από την παραβολή του σπορέως. Ο τέλειος άνθρωπος έφερεν εκατό, ο μεσαίος εξήκοντα, ο κατώτερος τριάκοντα. Ως παράδειγμα φέρει. Η Αγία Παρασκευή (παρθένος), έκανε τα εκατό. Το ζεύγος των Αγίων (Ανδρόνικος-Αθανασία), που έγιναν Μοναχοί έκαμαν τα εξήκοντα. Ο ιερεύς π. Ιωάννης, που είχε είκοσι παιδιά έκαμε τα τριάκοντα». Οι παντρεμένοι λοιπόν κερδίζουν τα τριάντα της Βασιλείας του Θεού, στο πρώτο επίπεδο το κατώτερο, οι παντρεμένοι που γίνονται μοναχοί ή οι λαϊκές παρθένες της ιεραποστολής τα εξήντα και τέλος οι μοναχές παρθένες τα εκατό. Αυτές είναι στο υψηλότερο επίπεδο. Επειδή άλλο είναι η λαϊκή παρθένα και άλλο η μοναχή παρθένα. Υπάρχει διαφορά της αφιερωμένης παρθένας από την μοναχή. Ως παράδειγμα φέρουμε από τον Ευεργετινό (τομ. Α΄, εκδ. Ματθαίου, 1977, σελ. 445), : «Μεταξύ των οσίων γυναικών (Μοναχών) διέμενε και η μήτηρ του Οσίου Αλυπίου. Αυτή εφήρμοζε τον ίδιον κανόνα, όπως και οι άλλες (Μοναχές), αλλά δεν ήθελε να λάβει το Μοναχικό σχήμα, ο υιός της επέμενε, αλλά εκείνη έλεγε : «Το ίδιο είναι στο Μοναστήρι η υπηρέτρια με την μοναχή», και επιμόνως ηρνείτο. Κάποιο όμως θεϊκό όνειρο την έκαμε να υπακούσει αμέσως. Της εφάνει κατά το αποκαλυπτικό αυτό όνειρο ότι άκουγε να ψάλλουν οι Μοναχές μίαν αρμονικής ψαλμωδία. Τόσο ευχαριστήθηκε που θέλησε να εισέλθει στο δωμάτιο, και να ενωθεί με αυτές που ψάλλουν. Πήγε να εισέλθει, αλλά ο φρουρός την εμπόδισε. «Δεν επιτρέπεται, της είπε, να επικοινωνείς με τα παιδιά του Θεού, αφού δεν έχεις το ίδιο σχήμα μ’ αυτές». Ξύπνησε ταραγμένη και τα είπε στον Άγιο και τότε άρχισε να παρακαλεί επιμόνως να της βάλλει το συντομότερο το σχήμα για να μην μείνει απ’ έξω».

Άλλο ένα παράδειγμα είναι με τις δέκα παρθένες. Οι πέντε σοφές φρόντισαν και είχαν έλαιον, άναψαν τις λαμπάδες και υποδέχτηκαν τον Νυμφίο. Οι άλλες πέντε μωρές δεν φρόντισαν να έχουν έλαιον επειδή είπαν, έχουμε καιρό ακόμα. Οι πέντε σοφές ήταν αυτές που γνώριζαν και φρόντισαν να βάλλουν το μοναχικό σχήμα, οι αναμμένες λαμπάδες συμβολίζουν το Μοναχικό σχήμα, που ακτινοβολούσε και ήταν έτοιμες νύμφες να υποδεχθούν τον Νυμφίο. Οι άλλες πέντε μωρές παρθένες δεν φρόντισαν να γίνουν μοναχές, να ετοιμασθούν ως Νύμφες για να υποδεχθούν τον Νυμφίο. Προφητική είναι αυτή η παραβολή του Κυρίου, που ομιλεί για Νυμφίο και νύμφες (Ματθ. ΚΕ – 1). Σ’ αυτή την παραβολή ορισμένοι Άγιοι πατέρες, ο καθένας έδωσε και μια εξήγηση.

Γι’ αυτό αλίμονο στον μοναχό, που ορκίζεται παρθενία και δεν την τηρεί, καλύτερα να μην γινόταν μοναχός. Έχοντας την παρθενία κατορθώνουμε την ανωτέρα ένωση, που γεννά την Σοφία. Ιδού, πόσο μεγάλη αξία έχει η παρθενία και πόσο μεγάλη αρετή είναι. Η παρθενία είναι ουράνιο αρετή, που εξιλεώνει τους γήϊνους.

Η παρθενία είναι το όπλο του μοναχού, γι’ αυτό και ο μοναχός λέγεται όσιος χάριν αυτής, της αρετής, ομοιάζει με Αγγέλους. Για να ξεφύγεις από το γήϊνο ανακάτεμα και τους γήϊνους ανθρώπους, δηλαδή για να γίνεις ουράνιος πρέπει να κρατήσεις αυστηρά την παρθενία. Όταν γίνεις ουράνιος ανήκεις στον ουρανό, όσο όμως είσαι γήϊνος σε κρατά η γη και σωτηρία δεν έχεις.

Ο επίσκοπος είναι μία εξουσία, έχει θέση Υιού, είναι τύπος Χριστού στη γη, γιατί νυμφεύεται την εκκλησία και τηρεί παρθενία. Στους ουράνιους κόσμους ανήκει εκεί που άρχουν οι εξουσίες. Η μοναχή νυμφεύεται τον ίδιο τον Κύριο και έχει θέση νύμφης (σύζυγος) του Νυμφίου. Είναι όμοια με άγγελο ως προς τη θέωση, δεν έχει όμως θέση αγγέλου. Η μοναχή είναι η Νύμφη και έχει αόρατη συνοδεία δώδεκα Αγγέλους, που αοράτως την υπηρετούν. Με την ένωση της με το Χριστό γίνεται συνάντηση μ’ Αυτόν. Γνώρισα Μοναχή που έζησε όλα αυτά και είχε πείρα επ’ αυτών και άκουσα την μοναχή να λέγει : «Κύριε όλη μου η ευτυχία είναι που σε γνώρισα και σ’ αγάπησα και έγινα δική σου». Έλεγε, πως είναι ευτυχισμένη που έγινε μοναχή, και θα ήταν δυστυχισμένη αν δεν γινόταν μοναχή. Ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης στο βιβλίο του «περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας» γράφει : «Τους Λειτουργούς και όλους που ιερουργούν και τελετουργούν τους τοποθετεί στην Μεσαία τάξη», (σελ. 202, εθνικ. βιβλ. π516). Επίσης, και στην σελίδα 73 στο ίδιο βιβλίο του γράφει : «Ο μεγαλόσχημος είναι ο τέλειος μοναχός».

Αν λοιπόν ο μοναχός δεν σεβασθεί την παρθενία και ζήσει την κατωτέρα ένωση χάνει όλα αυτά τα ωραία. Χάνει τα εκατό της Βασιλείας του Θεού.

Γι’ αυτό δεν είναι ορθό να αφήνουμε το Θεό και να πηγαίνουμε στον άνθρωπο... Που ο άνθρωπος είναι φοβερά άστατος στα συναισθήματά του, γι’ αυτό δεν πρέπει να στηριζόμαστε ποτέ σε κανέναν άνθρωπο παρά μόνον στο Θεό. Γι’ αυτό και ο προφήτης λέγει : «Επικατάρατος ο άνθρωπος που ελπίζει σε άνθρωπο και στηρίζεται σ’ αυτόν», (Ιερεμίας 17,5), και «Ευλογημένος ο άνθρωπος ο ελπίζων στον Κύριο», (Ιερεμίας 17,7).

Ο μοναχός στηρίζει όλες του τις ελπίδες μόνο στο Θεό, αυτόν αγαπά και με αυτόν μόνο ενώνεται. Γνώρισα άνθρωπο που έλεγε πως είναι ο πιο ευτυχισμένος επειδή έγινε μοναχός. Αν δεν γινόταν μοναχός θα ήταν ο πιο δυστυχισμένος.

Γι’ αυτό ο Μέγας Βασίλειος απαγορεύει στον μοναχό να θέλει ιερωσύνη. Να εξασκεί την ελεημοσύνη και να κάνει κήρυγμα (Ιεραποστολή). Γράφει : «Η αγάπη του Θεού. Η προτίμηση της βασιλείας του, όλα τα υπόλοιπα κρίνονται ως ζημία και σκύβαλα, ακόμη και τα ιερώτερα από την εκκλησία π.χ. η σύζυγος, τα παιδιά, η συμμετοχή στην κατά κόσμον εκκλησιαστική ζωή, δραστηριότητα στην κοινωνία, το κήρυγμα, η ιερωσύνη, η ελεημοσύνη». Ο Μέγας Βασίλειος απαγορεύει στο μοναχό να θέλει την ιερωσύνη. Η ελεημοσύνη θεωρείται ως μεγάλη αμαρτία δια τον μοναχό. Το κήρυγμα θεωρείται εγωϊσμός, (Γεροντικό Αγ. Όρους, τομ. Β. Μ. Ανδ. Θεοφιλόπουλον, σελ. 266).

Αυτά απαγορεύονται στο Μοναχό, επειδή αλλάζει επίπεδο και από ψηλά κατεβαίνει χαμηλά. Δηλαδή, αφήνει τις μητέρες των αρετών και κυνηγά τις θυγατέρες. Π.χ. η ελεημοσύνη είναι μεγάλη αρετή για τον κοσμικό, όχι όμως για τον μοναχό.

Κάποτε μια μοναχή είχε την απορία, πως ο μοναχός στέκεται πιο ψηλά από τον ιερέα, και έλαβε την απάντηση : «Ο ιερεύς ιερουργεί στη γη με το σώμα του. Η μοναχή ιερουργεί στον ουρανό νοερώς με τον νου. Τι είναι ανώτερο ο νους ή το σώμα; Η θεωρία ή πράξη; Το πυκνό ή το αραιό; Οι δε θεωρητικοί ιερουργούν με το Πνεύμα και το Πνεύμα είναι υπεράνω όλων».

Κ ε φ ά λ α ι ο Δ΄

ΘΕΩΣΗ

Μου έλεγε κάποτε μια Μοναχή πως είχε κατορθώσει να συνταυτίζει την θέλησή της με την θέληση του Κυρίου. Και το πέτυχε : Όταν επιθυμούσε σαν άνθρωπος κάτι ερχόταν ένα εμπόδιο και χαιρόταν γιατί δεν ήθελε ο Κύριος να γίνει αυτό. Όταν συνταυτίζεις τη θέλησή σου συνεχώς με την θέληση του Θεού, τότε είσαι ενωμένος με το Θεό. Αυτή είναι η ανωτέρα υπακοή απ’ ευθείας στο Θεό, χωρίς μεσσία τον άνθρωπο, (δηλαδή να κάνεις υπακοή σε άνθρωπο). Όπως, και ο θείος έρως είναι ανώτερος από τον ανθρώπινο, επειδή ο θείος έρως ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό. Θείος έρως δεν είναι να λέγεις στο Χριστό σ’ αγαπώ με προσευχές και ύμνους, αυτό είναι συναισθηματισμός, είναι το πρώτο σκαλοπάτι του θείου έρωτος. Θείος έρως είναι να κλεισθείς στον εαυτόν σου και να προσπαθείς να επικοινωνήσεις με την ψυχή σου. Με την εικόνα του Θεού, που έχεις μέσα σου. Κάθε άνθρωπος που αξιοποιεί την εικόνα του Θεού είναιΥιός.

Ο Άγιος Μάξιμος γράφει : (Ευεργετ. Δ΄, τομ. εκδ. Ματθ. 1966, σελ. 586). «Εκείνος που προετοιμάζει τον Νου του σε πνευματικούς αγώνες και αποδιώκει από την ψυχή του τους αισχρούς λογισμούς, είναι σαν τον Διάκονο κατά την Θεία λατρεία. Εκείνος που δια τη ς γνώσεως των όντων φωτίζει τον νου του με τη σκέψη του Δημιουργού είναι ως πρεσβύτερος και τέλος σαν προσκυνητής Αγίας Τριάδος». Δια του Αγίου Πνεύματος οδηγούμαστε στον Υιό και δια μέσου του Υιού στον Πατέρα. Πρώτα γνωρίζεις, έρχεται η ΓΝΩΣΗ (Άγιο Πνεύμα), μετά αγαπάς, έρχεται η ΑΓΑΠΗ (Υιός), και μετά η ΣΙΩΠΗ – ΑΠΑΘΕΙΑ (Πατήρ). Δηλαδή, ο νους ζητά να γνωρίσει το Θεό, η ψυχή λέγει ύμνους αγάπης στο Θεό και το Πνεύμα ξυπνά και ανασταίνει το Θεό.

Κ ε φ ά λ α ι ο Ε΄

ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΣΤΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ

Όταν λέγουμε μοναχό εννοούμε τον μεγαλόσχημο (Διον. Αρεοπ.). Υπάρχει και στους μοναχούς ιεραρχία. Πρώτοι έρχονται οι Ησυχαστές, οι ερημίτες, οι αναχωρητές (αυτοί που κλείνονται στα σπήλαια). Οι ησυχαστές είναι κλεισμένοι στο κελί τους και ησυχάζουν κατά μόνας. Μετά έρχονται οι ασκητές κλεισμένοι σε Σκήτες. Όλοι αυτοί ανήκουν στην ανωτέρα τάξη. Είναι γνωστόν, ότι πάντοτε οι θεωρητικοί υπερέχουν από τους πρακτικούς. Μετά έρχονται οι ιδιόρρυθμοι Μοναχοί, αυτοί που είναι κλεισμένοι στα κελιά τους και κάνουν όλες τις ακολουθίες με κομποσχοίνι. Επί το πλείστον όλοι αυτοί είναι αυτοκέφαλοι γέροντες και οι περισσότεροι θεωρητικοί. Έτσι, όπως ήταν και στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους όλοι οι μοναχοί. Αργότερα δημιουργήθηκαν τα κοινόβια με την πρακτική ζωή. Όπως, ονομάζει ο Ευεργεντινός κοσμικά τα κοινόβια εν αντιθέσει με τον ασκητισμό, (Ευερ. Δ΄, Ματθ. 1966, σελ. 26). Και να φαντασθείτε, τότε ο Αββάς Μάρκος ονόμαζε κοσμικά τα κοινόβια που είχαν, σπανίως, επισκέψεις χριστιανών. Σήμερα τα κοινόβια άφησαν ησυχασμό, μοναχισμό και κάνουν ιεραποστολή, και χιλιάδες κόσμος με τα πούλμαν τους επισκέπτονται. Και όχι μόνο απλώς επίσκεψη, αλλά και διανυκτερεύουν.

Τα Κοινόβια ισοδυναμούν με την μεσαία τάξη. Ο μοναχός για να ανεβεί ψηλά στην Ανώτατη τάξη που ανήκει, πρέπει να αφήσει το Κοινόβιο και να κάνει Ησυχασμό.

Κάποτε μία ιδιόρρυθμη μοναχή της πρότειναν να την κάνουν Γερόντισσα και εκείνη απάντησε : «Δεν φιλοδοξώ να γίνω ένας Παχώμιος, αλλά ένας Αρσένιος». Αυτός είναι ο αληθινός Μοναχισμός και κανείς δεν μπορεί να τον αλλάξει, ούτε να τον κάνει στα μέτρα του, επειδή ο μοναχισμός είναι πάντα ο ίδιος και δεν αλλάζει, ούτε προσγειώνεται σύμφωνα με το πνεύμα κάθε εποχής.

Ο μοναχός είναι πάντα ο ίδιος, αρκεί να μην αφήνει τον μοναχισμό και να ασπάζεται την ιεραποστολή. Να μην θυσιάζουμε το ανώτερο για το κατώτερο.

Ασυμβίβαστος είναι η φύση του μοναχού να ζει και μέσα (εσωτερική ζωή) και έξω (εξωτερική ζωή). Ο απορρίπτων τα έξω ζει μέσα στο Θεό. Εάν ο μοναχός βάλλει το Σχήμα και ζει έξω με τους κοσμικούς δεν είναι μοναχός. Εάν έχει φθόνο, ζήλεια, εγωϊσμό και μίσος, είναι ανάξιος να γίνει μοναχός. Παλαιά οι πατέρες είχαν διάκριση και δεν έδιδαν το μοναχικό Σχήμα σ’ αυτούς που είχαν αυτά τα ελαττώματα. Ο μοναχός πρέπει να έχει αγάπη και όχι μίσος, ταπείνωση και όχι εγωϊσμό, απάθεια και όχι φθόνο ή ζήλεια. Ο μοναχός πρέπει να κλείνεται στο κελί του και να μην κυκλοφορεί στον κόσμο.

Γνώρισα μοναχή που κατοικούσε μέσα στον κόσμο και έλεγε : «Οι μοναχοί να μην γυρίζουν μέσα στον κόσμο, ούτε να ανακατεύονται με τους κοσμικούς».

Αλλά αυτή ενώ ήταν στον κόσμο, δεν έβλεπε, δεν μιλούσε, δεν άκουγε, ούτε άγγιζε κανέναν ούτε άφηνε να την αγγίξουν, ήταν νεκρή, είχε νικήσει τον κόσμο.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το βιβλίο αυτό εγγράφει εις δόξαν του Μοναχισμού, δια να λάμψει η Αλήθεια για τον Μοναχό. Ποίος είναι ο Μοναχός, που ανήκει, που τοποθετείται. Ο μοναχός είναι ο εραστής του Νυμφίου, ανήκει μόνο στον Θεό και το τάγμα του είναι το υψηλότερο τάγμα, το τάγμα των Οσίων.

Ο μοναχός δεν χαιρετά ποτέ, αντιθέτως τον χαιρετούν οι κοσμικοί για να παίρνουν ευλογία. Γι’ αυτό του λένε – ευλογείτε – ότι κάνεις στο Μοναχό είναι σαν να το κάνεις στο Θεό. Καλό κάνεις στο Μοναχό, καλό κάνεις στο Θεό. Κακό κάνεις στο Μοναχό, κακό κάνεις στο Θεό. Εφ’ όσον ο μοναχός είναι ο εραστής του Θεού είναι ενωμένος με το Θεό.

ΑΜΗΝ